Cafeïne voor dummies
De meesten van ons consumeren dagelijks een vorm van cafeïne. Het zit in koffie, thee en chocolade. Cafeïne heeft een opwekkend effect en daarom wordt koffie zoveel geconsumeerd in de ochtend. Velen zullen zelfs zeggen dat ze niet zonder kunnen. Maar wat weet je eigenlijk van cafeïne? Wat is cafeïne en hoe werkt het? Hoeveel cafeïne zit er in koffie? En is het slecht voor je gezondheid? Op al deze vragen geven wij antwoord in de blog: cafeïne voor dummies.
Wat is cafeïne?
Cafeïne is een stof die van nature voorkomt in koffie, thee en chocolade. Het heeft een opwekkende werking, het stimuleert het centrale zenuwstelsel. Cafeïne houdt ons wakker door het blokkeren van één van de belangrijkste slaap opwekkende moleculen, adenosine. Klinkt ingewikkeld? Dat is het niet!
Wat doet cafeïne met je lichaam?
Even een korte scheikunde les. Als adenosine in de hersenen wordt aangemaakt, bindt het aan adenosinereceptoren. Deze verbinding veroorzaakt slaperigheid omdat het de zenuwcelactiviteit vertraagt. Het zorgt er ook voor dat de bloedvaten verwijden, zodat er meer zuurstof naar de hersenen gaat tijdens de slaap. Voor een zenuwcel lijkt cafeïne op adenosine: cafeïne bindt zich dan ook aan de adenosinereceptor. Cafeïne vertraagt de activiteit van de cel echter niet zoals adenosine dat zou doen. In plaats van vertragen door adenosine wordt de zenuwcel actiever door cafeïne. Het gevoel van vermoeidheid wordt als het ware dus geblokkeerd. Op die manier geeft cafeïne dus het gevoel dat het je wakker houdt.
In welke producten zit cafeïne?
Cafeïne zit in meer producten dan je denkt. Van nature is het te vinden in koffie, thee en chocolade. Maar je kan het ook binnenkrijgen door het nemen van frisdrank, energiedrankjes of soms zelfs paracetamol. Zelfs in decafé koffie zit nog een kleine hoeveelheid cafeïne.
Hoeveel cafeïne zit er in koffie?
Een gemiddelde kop koffie bevat 75-150 mg cafeïne, het is echter afhankelijk van de zetmethode en de hoeveelheid koffie. In een espresso van 40 cc zit evenveel cafeïne als in een normale kop koffie van 120 cc. De hoeveelheid cafeïne in thee, cacao en frisdrank liggen lager.
Hoeveel cafeïne mag je hebben?
Het advies van het Voedingscentrum is, net als met veel andere voedingsmiddelen, dat je cafeïne met mate tot je moet nemen. Gezonde volwassenen kunnen ongeveer 400 milligram cafeïne per dag innemen, zonder nadelige gevolgen. Het is overigens slim om de inname van cafeïne in de late middag en avond te beperken.
Is cafeïne slecht voor je gezondheid?
In principe is cafeïne, bij een inname met mate, niet slecht voor je. Hoewel sommige mensen gevoelig zijn voor cafeïne en last hebben van bijwerkingen, kunnen de meeste volwassen ongeveer 400 milligram cafeïne per dag innemen, zonder nadelige gevolgen. Bij overmatige inname kan cafeïne effect hebben op je slaap. Het kan in sommige gevallen zelf invloed hebben op het gevoel van angst, nervositeit en prikkelbaarheid. Bij sommige mensen kan het zelfs zorgen voor hoofdpijn.
Er zijn echter ook veel positieve effecten van cafeïne te benoemen. De stof heeft een stimulerend effect op concentratie, alertheid en prestatie. Het geeft een gevoel van verhoogde energie en verdrijft een gevoel van vermoeidheid. Zelfs het gevoel van productiviteit kan worden vergroot. Volgens LifeHack geeft 46% van werknemers aan dat zij minder productief zijn als zij geen koffie drinken.
Wat zijn de voor- en nadelen van cafeïne?
Eén van de meest bekende voordelen van cafeïne is het feit dat cafeïne je het gevoel geeft minder moe te zijn. Andere voordelen zijn:
- het maakt je alert;
- het verbetert je concentratie;
- het heeft een positief effect op je (sport)prestatie;
- het verlaagt de kans op diabetes type II.
Maar er zijn ook nadelen aan de inname van cafeïne te benoemen. Zo kan je dus last krijgen van bijwerkingen, vooral bij een te hoge inname. Bijvoorbeeld:
- hoofdpijn;
- nervositeit;
- slapeloosheid.
LEES MEER OVER HET EFFECT VAN CAFEÏNE OP SLAAP
Ook kan je een soort ontwenningsverschijnselen krijgen als je opeens geen koffie meer drinkt. Zware koffiedrinkers kunnen bij stoppen lichte onthoudingsverschijnselen ervaren zoals: hoofdpijn, vermoeidheid en prikkelbaarheid. Maar echt verslaafd worden aan koffie is niet mogelijk. Wel kan je lichaam wennen aan koffie en de hoeveelheid cafeïne. Eén kopje koffie is dan niet meer genoeg om wakker te worden.
Cafeïnevrije koffie
Cafeïnevrije koffie wordt in de volksmond ook wel decafé genoemd. Cafeïnevrije koffie is een verkeerde benaming. Er blijft namelijk tijdens het cafeïne extractie proces altijd een kleine hoeveelheid cafeïne achter. Wettelijk is bepaald dat de hoeveelheid cafeïne in cafeïnevrije koffie niet meer dan 0,1% mag zijn (berekend op droge stof). Dat betekent maximaal 1 milligram cafeïne per gram koffie. Er zijn zowel natuurlijke als chemische methodes om cafeïne uit koffie te halen. Bij de meest gebruikte methodes wordt er in ieder geval gebruik gemaakt van water met een bepaald natuurlijk of synthetisch oplosmiddel om de cafeïne uit de koffiebonen te extraheren.
LEES MEER OVER CAFEÏNEVRIJE KOFFIE
Wat is het verschil tussen cafeïne en theïne?
Veel mensen denken dat in thee geen cafeïne zit, dit is echter een fabel. Thee bevat wel degelijk cafeïne, alleen wordt het in thee theïne genoemd. Theïne is één van de hoofdbestanddelen van thee. Er wordt vaak gezegd dat in groene thee geen cafeïne zit, maar dit is ook niet waar. Alle theebladeren (groene, zwarte en oolong) bevatten cafeïne, maar in verschillende mate. Kruidenthee waar geen theebladeren in verwerkt zijn, is wel cafeïnevrij. Maar hoewel kruidenthee geen cafeïne bevat, kan overmatige inname van bijvoorbeeld zoethout slecht zijn voor de bloeddruk.
